W 2017 roku przypada 140 rocznica urodzin i 80 rocznica śmierci Bolesława Leśmiana. O tym, czy warto wracać do jego poezji, zaludnionej przez dusiołki, zmierzchuny i południce, zarośniętej malinowym chruśniakiem, aby czytając zaniedyszeć, rozmawiamy z Janem Gondowiczem – krytykiem literackim, eseistą i felietonistą.
Transkrypcja podcastu do pobrania pod tekstem poniżej.
Drogę młodego poety ukształtowały trzy lektury: tłumaczenie nowel Edgara Allana Poe’a z francuskiego przekładu Baudelaire’a, zbiór baśni i legend ludowych różnych narodów Europy oraz hymn „Pieśń nad pieśniami”. Z pracy nad przekładem amerykańskiego mistrza grozy Leśmian wyniósł zamiłowanie do świata fantastycznego, rzeczywistości pozostającej na granicy dwóch światów i pytanie o rację istnienia takiej rzeczywistości. Ukochana przez niego językowa prostota ma swoje korzenie w okrutnych ludowych balladach, a miłosno-zmysłową metaforykę zaczerpnął z alegorycznej biblijnej pieśni. Wspólnie elementy te stworzyły jeden z najoryginalniejszych wyobrażonych światów w polskiej poezji.
Aktualne jednak jest pytanie, na ile lubimy dzisiaj do Leśmiana wracać i jakie stawia on przed nami wyzwania. „Kto tęskni za tym, że za każdym drzewem może być niespodzianka i każda łąka jest inna od sąsiedniej, ten u Leśmiana będzie się czuł jak w domu” mówi w naszej rozmowie Jan Gondowicz. „Czy możemy tolerować poezję, w której nie ma ani słowa o Polsce? I czy w ogóle Polaków interesuje w dzisiejszym świecie cokolwiek poza Polską? Leśmian wystawia mentalność polską na wielką próbę – ale po to jest światopogląd, żeby podlegał próbom”.
W podwójną okrągłą Leśmianowską rocznicę, Państwowy Instytut Wydawniczy wznawia dwutomowe wydanie jego „Poezji zebranych”. „Oddanie prawdziwego hołdu poecie, to jest wniknięcie w świat jego wierszy – wtedy można poznać sposób czyjegoś myślenia i drogi czyjejś wyobraźni” – podsumowuje nasz rozmówca.
Wykorzystane nagranie wiersza Bolesława Leśmiana „Dusiołek” w wykonaniu Adama Ferencego pochodzi ze spotu przygotowanego przez Państwowy Instytut Wydawniczy i Instytut Książki.
Zapraszamy do odsłuchu jak również do oglądania.
Bolesław Leśmian – rozmowa o poezji autora z Janem Gondowiczem – transkrypcja podcastu
W swojej najnowszej książce Rafał Księżyk przygląda się jednemu z najciekawszych muzycznych zjawisk w najnowszej historii Polski. Nowa fala, czyli podszyty dziejowym niepokojem nurt twórczości alternatywnej, był czymś więcej niż muzyką – lata od szczytu jej popularności, odnoszą się do niej powstające dziś młode zespoły. Za moment przełomowy… Czytaj dalej
Z okazji 120. rocznicy urodzin autora „Trans-Atlantyku” w serii „Jubileusze” Narodowego Centrum Kultury, ukazał się poświęcony mu zbiór szkiców i esejów. Pozwalają one spojrzeć na pisarza z nowej perspektywy, przyjrzeć się ważnej dla niego relacji pisarz-czytelnik, a także przeanalizować stosowane przez niego sposoby autokreacji. Witold Gombrowicz (1904-1969) był… Czytaj dalej
W swoim najnowszym komiksie Jacek Świdziński przybliża pierwsze chwile po wkroczeniu Armii Wojska Polskiego do lewobrzeżnej Warszawy. Choć szacuje się, że do 17 stycznia 1945 r. zabudowa stolicy była zniszczona w ponad osiemdziesięciu procentach, to już tego dnia do miasta zaczęli wracać dawni mieszkańcy. Autor wielokrotnie nagradzanego komiksu… Czytaj dalej
Książka napisana przez córkę artystów przybliża życie i twórczość słynnych polskich ilustratorów, których prace znają całe pokolenia czytelników. Przypomina, że przygotowywali także poruszające i nagradzane na świecie plakaty i należeli do barwnego artystycznego świata PRL. Janusz Stanny i Teresa Wilbik przez całe życie związani byli z Warszawą. Dzielili… Czytaj dalej
Najnowsza publikacja Muzeum Warszawy to wybór 77 utworów, które opowiadają o stolicy. Składają się na niego ballady uliczne, piosenki kabaretowe, estradowe, utwory punkowe i rapowe. Najstarszy tekst pochodzi z końca XVIII wieku, a najnowszy z 2023 roku. Jaki obraz Warszawy wyłania się z tego zbioru? Bartek Chaciński, Jacek… Czytaj dalej
Na scenie spędziła niemal 70 lat – sens jej życiu nadawał teatr i wiara. Krystyna Feldman została zapamiętana z brawurowej roli Nikifora, a także wielu kreacji drugoplanowych. Po wielu latach podróżowania po Polsce osiadła w ukochanym Poznaniu, w którym odnalazła kochający dom – kultywujący pamięć o niej do… Czytaj dalej