Choć jest uznawana za jedną z najzdolniejszych poetek dwudziestolecia międzywojennego, twórczość Ginczanki wciąż nie jest szeroko znana, a jej życiorys skrywa wiele tajemnic i niedopowiedzeń. Z okazji przypadającej 22 marca 105. rocznicy urodzin artystki, w Audycjach Kulturalnych przypominamy jej sylwetkę oraz rozmawiamy o wydarzeniach, które znalazły odbicie w pozostawionych przez nią utworach.
Transkrypcja podcastu do pobrania pod tekstem poniżej.
Zuzanna Ginczanka, a dokładnie Sara Polina Gincburg, urodziła się w 1917 roku w Kijowie, ale wychowała w Równem na Wołyniu. Pisane od najmłodszych lat wiersze publikowała w szkolnej gazecie. Na studia pedagogiczne wyjechała do Warszawy, gdzie szybko zaczęła bywać w literackich kawiarniach i związała się z kręgiem skamandrytów. W 1936 r. wydała jedyny opublikowany za jej życia tomik wierszy „O centaurach”. Poezja Ginczanki pełna jest zarówno niezwykle kobiecych opisów natury, jak i gorzkich refleksji na temat zdrady i izolacji, które towarzyszyły jej przez całe życie.
Wojna zastała ją w Równym, skąd postanowiła wyjechać do Lwowa. Tam została zadenuncjowana przez gospodynię – to wydarzenie opisała w wierszu „Non omnis moriar”. Schronienia szukała później w Krakowie, gdzie również została zdradzona. Aresztowana przez Gestapo, zginęła w 1944 roku.
– Była osobą która imponowała, z którą dobrze było się pokazać. Jednak te ostatnie lata pokazały, że wszystko to odwróciło się przeciwko niej a samotność uderzyła w nią ze zdwojoną siłą – mówi profesor Izolda Kiec, literaturoznawczyni i autorka biografii poetki „Ginczanka. Nie upilnuje mnie nikt”, która ukazała się w 2020 r. nakładem Wydawnictwa Marginesy. Kiec opowiada o poezji i losach Ginczanki, a także o rosnącym zainteresowaniu jej twórczością – także wśród młodych artystów.
Zachęcamy również do wysłuchania rozmowy z Joanną Longić na temat płyty „Ginczanka. Tęskno gra poezję”.
Zdjęcia z książki „Ginczanka. Nie upilnuje mnie nikt” dzięki uprzejmości Wydawnictwa Marginesy.
Zuzanna Ginczanka. Przebić szklaną szybę – transkrypcja podcastu
W swojej najnowszej książce Rafał Księżyk przygląda się jednemu z najciekawszych muzycznych zjawisk w najnowszej historii Polski. Nowa fala, czyli podszyty dziejowym niepokojem nurt twórczości alternatywnej, był czymś więcej niż muzyką – lata od szczytu jej popularności, odnoszą się do niej powstające dziś młode zespoły. Za moment przełomowy… Czytaj dalej
Z okazji 120. rocznicy urodzin autora „Trans-Atlantyku” w serii „Jubileusze” Narodowego Centrum Kultury, ukazał się poświęcony mu zbiór szkiców i esejów. Pozwalają one spojrzeć na pisarza z nowej perspektywy, przyjrzeć się ważnej dla niego relacji pisarz-czytelnik, a także przeanalizować stosowane przez niego sposoby autokreacji. Witold Gombrowicz (1904-1969) był… Czytaj dalej
W swoim najnowszym komiksie Jacek Świdziński przybliża pierwsze chwile po wkroczeniu Armii Wojska Polskiego do lewobrzeżnej Warszawy. Choć szacuje się, że do 17 stycznia 1945 r. zabudowa stolicy była zniszczona w ponad osiemdziesięciu procentach, to już tego dnia do miasta zaczęli wracać dawni mieszkańcy. Autor wielokrotnie nagradzanego komiksu… Czytaj dalej
Książka napisana przez córkę artystów przybliża życie i twórczość słynnych polskich ilustratorów, których prace znają całe pokolenia czytelników. Przypomina, że przygotowywali także poruszające i nagradzane na świecie plakaty i należeli do barwnego artystycznego świata PRL. Janusz Stanny i Teresa Wilbik przez całe życie związani byli z Warszawą. Dzielili… Czytaj dalej
Najnowsza publikacja Muzeum Warszawy to wybór 77 utworów, które opowiadają o stolicy. Składają się na niego ballady uliczne, piosenki kabaretowe, estradowe, utwory punkowe i rapowe. Najstarszy tekst pochodzi z końca XVIII wieku, a najnowszy z 2023 roku. Jaki obraz Warszawy wyłania się z tego zbioru? Bartek Chaciński, Jacek… Czytaj dalej
Na scenie spędziła niemal 70 lat – sens jej życiu nadawał teatr i wiara. Krystyna Feldman została zapamiętana z brawurowej roli Nikifora, a także wielu kreacji drugoplanowych. Po wielu latach podróżowania po Polsce osiadła w ukochanym Poznaniu, w którym odnalazła kochający dom – kultywujący pamięć o niej do… Czytaj dalej