Przejdź do treściPrzejdź do stopki strony
Strona główna Sztuka Rzeźba kameralna z PRL, czyli walka z „mieszczańską tandetą”

Rzeźba kameralna z PRL, czyli walka z „mieszczańską tandetą”

Aleksandra Galant 8 listopada 2024
Rzeźba kameralna z PRL, czyli walka z „mieszczańską tandetą”


Peerelowski design od lat wzbudza zachwyt miłośników sztuki i jej kolekcjonerów. Fenomen porcelanowych figurek z lat 50. i 60. XX w. pozwala odkryć najnowsza wystawa w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. To nie tylko opowieść o „małych dziełach sztuki”, ale także o rewolucji w aranżacji polskich mieszkań, która nastała wraz z polityczną odwilżą.

Obiekty na wystawie pt. „Wielka czwórka i inni. Ceramiczna rzeźba kameralna w PRL-u” to w znakomitej większości figurki należące do kolekcjonera Tomasza Dziewickiego. Jego zbiór to 350 dzieł został uzupełniony obiektami pochodzącymi z kolekcji muzealnych, m.in. Muzeum Narodowego w Warszawie.

Niedawno Muzeum Narodowe we Wrocławiu przybliżało twórczość polskich projektantek szkła, na wystawie pt. „Szklane życiorysy”.

Instytucją kluczową dla zaistnienia fenomenu figurek, był Instytut Wzornictwa Przemysłowego. Projektanci instytutu mieli za zadanie zreformować wnętrza polskich mieszkań. Nowoczesność miała zastąpić tzw. „mieszczańską tandetę”. „Wielka czwórka” to artyści rzeźbiarze pracujący w IWP, zatrudnieni tam u progu 1956 r. Byli to Henryk Jędrasiak, Lubomir Tomaszewski, Hanna Orthwein i Mieczysław Naruszewicz. W ciągu kilku lat artyści stworzyli szereg wzorów, które trafiły do produkcji we wszystkich polskich fabrykach porcelany, od Ćmielowa po Wałbrzych.

Figurki przedstawiały głównie postacie ludzkie i zwierzęce. Projektanci posiadali niezwykłą umiejętność obserwacji i zdolność wydobywania charakterystycznych cech poszczególnych zwierząt. Twórcy dążyli do uproszczenia formy, które przy jednoczesnej geometryzacji kształtów musiały pozostać czytelne.

Figurka „Dziewczyna siedząca” była jedną z bohaterek cyklu „Dizajn w formie”.

Ideą nowej linii ozdób od samego początku była dostępność. Figurki, pełniące rolę małych dzieł sztuki, miały powszechnie pojawiać się w mieszkaniach, a ich cena była dopasowana do ówczesnych uśrednionych zarobków.

Wystawę „Wielka czwórka i inni. Ceramiczna rzeźba kameralna w PRL-u” można oglądać w Muzeum Narodowym we Wrocławiu do 23 lutego 2025 r.

O ekspozycji opowiedziała jej kuratorka – dr Barbara Banaś.

Zdjęcia: Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
Zdjęcie główne: Dama z koszykiem, proj. Zbigniewa Śliwowska-Wawrzyniak, 1957, Zakłady Porcelany Stołowej „Krzysztof” w Wałbrzychu; porcelana, dekoracja malowana, z kolekcji Tomasza Dziewickiego.


Audycje Kulturalne są projektem realizowanym przez Narodowe Centrum Kultury.

Inne odcinki z tej kategorii

Irena Huml. Ikona mody i kolorowy ptak

Irena Huml. Ikona mody i kolorowy ptak

Była nie tylko wybitną i zasłużoną badaczką i historyczką sztuki, ale także miłośniczką kolorów, wzorów i ponadczasowego piękna. Najnowsza wystawa w Muzeum Narodowym we Wrocławiu przybliża postać Ireny Huml i zaprasza do odwiedzenia jej garderoby. Irena Huml (1928-2015) była wybitną polską historyczką i krytyczką sztuki. Jej obszarami zainteresowań… Czytaj dalej

Magdalena Abakanowicz. Prolog

Magdalena Abakanowicz. Prolog

W przestrzeni Kordegardy do 30 marca można oglądać wystawę, która przywołuje wystawienniczy debiut Magdaleny Abakanowicz. Po 65 latach, w tym samym miejscu, w dużym stopniu udało się odtworzyć wystawę z 1960 roku. W Audycjach Kulturalnych o początkach drogi twórczej Magdaleny Abakanowicz opowiada Marta Kowalewska – współkuratorka wystawy,… Czytaj dalej

Gry świateł i kolorów. Historia pierwszej polskiej firmy tworzącej witraże

Gry świateł i kolorów. Historia pierwszej polskiej firmy tworzącej witraże

Dla Krakowskiego Zakładu Witrażów S.G. Żeleński tworzyli wybitni rzemieślnicy oraz projektanci, m.in. Stanisław Wyspiański czy Józef Mehoffer. Prace firmy, o której opowiada wystawa w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej, oglądać można w wielu zakątkach kraju – przez lata zamawianie realizacji właśnie u Żeleńskiego było wręcz patriotycznym obowiązkiem. Wystawa pt. „Światłem Malowanie. Witraże… Czytaj dalej

Teresa Wilbik i Janusz Stanny w królestwie ilustracji

Teresa Wilbik i Janusz Stanny w królestwie ilustracji

Książka napisana przez córkę artystów przybliża życie i twórczość słynnych polskich ilustratorów, których prace znają całe pokolenia czytelników. Przypomina, że przygotowywali także poruszające i nagradzane na świecie plakaty i należeli do barwnego artystycznego świata PRL. Janusz Stanny i Teresa Wilbik przez całe życie związani byli z Warszawą. Dzielili… Czytaj dalej

Podwójna jednorodność. Władysław Strzemiński

Podwójna jednorodność. Władysław Strzemiński

Prace jednego z najważniejszych europejskich awangardzistów można do 2 lutego oglądać w warszawskiej Kordegardzie. W przestrzeni galerii znalazły się 24 prace Władysława Strzemińskiego, pozwalające prześledzić jego artystyczną drogę. To rysunki, litografie oraz obrazy ze zbiorów instytucjonalnych i prywatnych. W Audycjach Kulturalnych o życiorysie i sztuce Strzemińskiego opowiada… Czytaj dalej

PRZY OKAZJI. Nieznane fotografie Romualda Broniarka

PRZY OKAZJI. Nieznane fotografie Romualda Broniarka

Przez 35 lat etatowo przygotowywał zdjęcia do propagandowego tygodnika „Przyjaźń”, przez co jego twórczość popadła w zapomnienie. Zostawił po sobie kilkadziesiąt tysięcy klisz i zdjęć, które udowadniają, że poza zleconymi pracami, z dużą wrażliwością obserwował rzeczywistość wokół siebie. Jego prace przypomina stołeczny Dom Spotkań z Historią. Romuald Broniarek… Czytaj dalej