Mimo przedwojennych związków z Warszawą, architektka i urbanistka Helena Kurcyusz po 1945 postanowiła osiąść w zrujnowanym Szczecinie i zająć się planowaniem jego odbudowy. Miała też wpływ na ożywienie życia artystycznego miasta. Poświęconą jej wystawę można oglądać w Muzeum Historii Szczecina.
Transkrypcja podcastu do pobrania pod tekstem poniżej.
Helena Kurcyusz (1914-1999) urodziła się w Sandomierzu, była córką naczelnego inżyniera Warszawy oraz jej prezydenta (1927-1934) Zygmunta Słomińskiego. Tuż przed wybuchem wojny obroniła dyplom na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. We wrześniu 1939 r. brała udział w obronie Warszawy, później była związana ze Związkiem Walki Zbrojnej, a później Armią Krajową. W 1942 została aresztowana i trafiła do obozu koncentracyjnego na Majdanku, później przetransportowano ją do Ravensbrück, a następnie Neubrandenburga. Po 1945 roku trafiła do Szczecina.
Przypadek sprawił, że związała się z miastem na całe życie. Jak wspominała „przed wojną słysząc to [że zamieszka na stałe w Szczecinie – przyp. aut], popukałaby się w czoło”. Działała w komisji ds. nazw ulic miasta (tworząc nazwy ulic: Ku Słońcu czy Bohaterów Warszawy – ta ostatnia przyjęła się w całej Polsce), a także przeprowadzała inwentaryzację ocalałych zabytków Szczecina (m.in. odkryła sarkofagi książęce na Zamku Książąt Pomorskich). Miała duży wpływ na urbanistyczny kształt Szczecina, a także innych miast i miasteczek na Pomorzu Zachodnim.
Więcej o powojennej odbudowie stolicy można usłyszeć w podcaście poświęconym wystawie „Zgruzowstanie Warszawy 1945–1949”.
W lipcu 1946 r. objęła stanowisko Głównego Urbanisty Województwa Szczecińskiego, później pracowała w Wojewódzkiej Pracowni Urbanistycznej. Była również współorganizatorką Wydziału Architektury w Szkole Inżynierskiej w Szczecinie. Zajmowała się także życiem kulturalnym miasta: była inicjatorką powstania klubu „13 Muz”, a w willi przy ul. Wyspiańskiego, gdzie mieszkała, prowadziła dom otwarty. Chętnie malowała – zwłaszcza pejzaże, a także portrety swoich bliskich.
O wystawie „Wymyślając miasta na nowo. Helena Kurcyusz – architektka i urbanistka”, którą do 3 września 2023 r. można oglądać w Muzeum Historii Szczecina, opowiedziała kuratorka dr Anna Lew- Machniak.
Zdjęcia: dzięki uprzejmości Muzeum Narodowego w Szczecinie – Muzeum Historii Szczecina.
„Ożywiła Szczecin” – miasto oddaje hołd Helenie Kurcyusz – transkrypcja podcastu
Animacja lokalnej kultury pełni wiele funkcji. Może być praktyką rozwijającą aktywne uczestnictwo w kulturze, czynnikiem zmiany społecznej, generatorem zrównoważonego rozwoju. Może być też narzędziem tworzenia struktur umożliwiających pełną i autentyczną partycypację. Jest bowiem zorientowana na budowanie poziomych relacji międzyludzkich, które są podstawą współpracy i budują kapitał społeczny. O… Czytaj dalej
Odczucie nierównego traktowania jest powszechne wśród osób pracowniczych i dyrektorskich w samorządowych instytucjach kultury, a także wśród osób artystycznych, aktywistycznych i freelancerskich pracujących w obszarze kultury. W przypadku instytucji kultury, ich pracowników i pracowniczek, udowodnić tezę o nierównym traktowaniu przez państwo jest stosunkowo łatwo. Instytucje kultury i osoby… Czytaj dalej
W ostatnim odcinku cyklu o języku niewykluczającym rozmawiamy o feminatywach, rodzaju neutralnym oraz formach językowych niewskazujących na płeć. Opowiada o nich Mateusz Adamczyk, który tym razem wcielił się w rolę gościa. Zapraszamy do wysłuchania rozmowy, w której zastanawiamy się nad feminatywami z perspektywy języka oraz kulturowych uwarunkowań. Czytaj dalej
W kolejnym podcaście o języku włączającym rozmawiamy o komunikacji z osobami starszymi. Czym jest „ageizm językowy” i na czym polega „dziadurzenie”? O tym usłyszą Państwo w rozmowie Mateusza Adamczyka z Magdaleną Małgorzatą Skrzydlewską – specjalistką w zakresie komunikacji społecznej, trenerką, animatorką społeczną, prezeską Stowarzyszenia Forum 4 Czerwca. Czytaj dalej
W czwartym odcinku cyklu o języku włączającym Mateusz Adamczyk rozmawia z dziennikarzem i publicystą Marcinem Dzierżanowskim, współautorem poradnika „Jak mówić i pisać o osobach LGBT+”. W podcaście zastanawiamy się, jakie określenia związane z orientacją seksualną i tożsamością płciową są najwłaściwsze, a jakie powinny odejść do lamusa. Cykl… Czytaj dalej
Album przygotowany przez Narodowe Archiwum Cyfrowe zawiera ponad 500 zdjęć, które zapraszają do odkrywania świata, po którym do dziś prawie nie ma śladu. Zapisane na fotografiach Kresy zaskakują swoją różnorodnością i naturalnym pięknem. „Kresy. Fotografie z Narodowego Archiwum Cyfrowego” to znacznie poszerzona wersja albumu wydanego przez NAC w… Czytaj dalej