Choć socrealizm w architekturze mieszkaniowej kojarzy się przede wszystkim ze stołecznym MDM-em oraz Nową Hutą w Krakowie, to w poszukiwaniu jego śladów warto udać się do gdańskiego Wrzeszcza. Historię wybudowanej tam Grunwaldzkiej Dzielnicy Mieszkaniowej przybliża najnowsza wystawa w Muzeum Gdańska.
Wystawa czasowa pt. „Grunwaldzka Dzielnica Mieszkaniowa”, prezentowana w Zespole Przedbrania, oddziale Muzeum Gdańska, przybliża kulisy powstania GDM, zrealizowane pomysły, które miały zapewnić komfort mieszkańcom oraz koncepcje, których nie wcielono w życie.
Sztandarowym przykładem powojennego budownictwa mieszkaniowego jest Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa w Warszawie. Kulisy jej powstania zostały opisane w książce „Sigalin. Towarzysz odbudowy”. W Audycjach Kulturalnych rozmawialiśmy z jej autorem, Andrzejem Skalimowskim.
Decyzja o powołaniu GDM-u była związana z ogromnymi zniszczeniami centrum Gdańska, a także pomysłem połączeniem Gdyni i Gdańska szeroką drogą – główną ulicą Wrzeszcza, Aleją Grunwaldzką. Za projekt urbanistyczny Wrzeszcza była odpowiedzialna wileńska architektka Irena Heilmanowa. Szczegółowy plan opracowywał architekt Wacław Rembiszewski wraz z Józefem Chmielem i Władysławem Lewem. Za projektowanie GDM’u w latach 1953-1963 odpowiadał Daniel Olędzki.
Na terenie GDM’u powstały liczne kawiarnie, sklepy oraz restauracje, z których najsłynniejszymi były Cristal oraz Olimp, zlokalizowany na szczycie 17-kondygnacyjnego wieżowca popularnie zwanego „Dolarowcem”, który wybudowano w 1969 roku już w nowoczesnych formach.
Na wystawie czasowej w Sali Sądowej Zespołu Przedbramia zostały zebrane fotografie z lat 50.-60. XX wieku, w tym unikatowe zdjęcia makiet z niezrealizowanymi koncepcjami oraz plan GDM’u z 1954 roku przekazany przez żonę głównego projektanta, architektkę Danutę Olędzką.
Danuta Olędzka miała duży wpływ na kształt słynnego gdańskiego „Falowca”. Jego historii można również wysłuchać w Audycjach Kulturalnych.
Ekspozycja będzie czynna do 30 września 2024 roku.
W Audycjach Kulturalnych o wystawie opowiedział kurator, Klaudiusz Grabowski z Muzeum Gdańska.
Zdjęcia: dzięki uprzejmości Muzeum Gdańska.
