Jak powstało ptasie mleczko, z którego krzesła prawie spadł Ignacy Mościcki czy Hodowlę Zwierzątek wymyślił Borsuk? Na te i wiele innych pytań odpowiada „Ilustrowany elementarz polskiego dizajnu”.
Transkrypcja podcastu do pobrania pod tekstem poniżej.
„Mebel ma być bezbłędny i już!” – mawiał projektant, Aleksander Kuczma. Dokładnie taki jest też dobry dizajn i może właśnie dlatego tak rzadko go dostrzegamy i w zasadzie nie zastanawiamy się, w jaki sposób powstają rzeczy, które nas otaczają. A przecież każdą z nich, jej wygląd i sposób działania, ktoś musiał zaprojektować. Sto lat polskiego wzornictwa zaprezentowały Ewa Solarz, Agnieszka Kowalska i Agata Szydłowska w „Ilustrowanym elementarzu polskiego dizajnu” wydanym przez wydawnictwo Wytwórnia.
W książce znalazły się zarówno projekty współczesne jak i te, które zdążyły zyskać miano klasyki. Obok przedmiotów codziennego użytku widnieją rzeczy mniej oczywiste: kroje liter, neony, lokomotywa i polskie smakołyki. Na kolejnych stronach znajdziemy unikaty, prototypy, które nigdy nie weszły do masowej produkcji, ale też rzeczy bardzo popularne, których Polacy używali na co dzień. Każdemu z projektów towarzyszy krótka historia związana z jego powstaniem. W czasie lektury dowiemy się między innymi, że „praca bez czekolady Plutos jest wycieńczającym ciężarem, istnem utrapieniem człowieka”, a ringo prawdopodobnie nigdy by nie powstało, gdyby Włodzimierz Strzyżewski otrzymał w 1959 upragniony urlop. „Elementarz” przeznaczony jest do wspólnego czytania z dziećmi. Młodsi odkryją, jak wyglądał świat ich rodziców i dziadków. Dorośli znajdą w nim wspomnienia z młodości i na nowo spojrzą na kultowy rower Wigry 3 i opakowania kosmetyków Wars.
Ale „Ilustrowany elementarz polskiego dizajnu” to nie tylko historia polskiego wzornictwa. Podtytuł „czyli 100 projektów narysowanych przez 25 ilustratorów” zdradza, że będziemy mieli do czynienia również z polską ilustracją. Dzieje krajowego dizajnu oglądamy oczami artystów o różnym dorobku – doświadczonych mistrzów polskiej szkoły ilustracji, ilustratorów młodego i średniego pokolenia zdobywających dziś na całym świecie nagrody i całkiem młodych, którzy właśnie ukończyli studia. A są to: Jacek Ambrożewski, Edgar Bąk, Maciek Blaźniak, Katarzyna Bogucka, Ada Buchholc, Iwona Chmielewska, Robert Czajka, Agata Dudek, Emilia Dziubak, Małgorzata Gurowska, Monika Hanulak, Marta Ignerska, Tymek Jezierski, Paweł Jońca, Agata Królak, Grażka Lange, Patryk Mogilnicki, Piotr Młodożeniec, Anna Niemierko, Ola Niepsuj, Marianna Oklejak, Paweł Pawlak, Dawid Ryski, Marianna Sztyma, Ola Woldańska-Płocińska.
Ilustracje zawarte w publikacji są częścią wystawy „Elementarz polskiego dizajnu”, której towarzyszą warsztaty i spotkania promujące historię oraz teraźniejszość polskiego wzornictwa, a także współczesną polską grafikę książkową. Premierowa odsłona wystawy miała miejsce podczas Gdynia Design Days 2017, a jej kolejne prezentacje, organizowane przez Instytut Adama Mickiewicza, odbędą się w różnych miastach Europy w ramach międzynarodowego programu kulturalnego towarzyszącego setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości – POLSKA 100.
Posłuchajcie naszej rozmowy z pomysłodawczynią „Ilustrowanego Elementarza Polskiego Dizajnu”, Ewą Solarz.
Historia polskiego wzornictwa oczami ilustratorów – Ewa Solarz – transkrypcja podcastu
Grażka Lange. Projekt: autor nieznany
Skuter Osa M50, Monika Hanulak. Projekt: Krzysztof Meisner, Krzysztof Brun, Jerzy Jankowski, Tadeusz Mathia.
Lokomotywa PM36-1, Ada Buchholc. Projekt: Kazimierz Zambrzuski
W swojej najnowszej książce Rafał Księżyk przygląda się jednemu z najciekawszych muzycznych zjawisk w najnowszej historii Polski. Nowa fala, czyli podszyty dziejowym niepokojem nurt twórczości alternatywnej, był czymś więcej niż muzyką – lata od szczytu jej popularności, odnoszą się do niej powstające dziś młode zespoły. Za moment przełomowy… Czytaj dalej
Z okazji 120. rocznicy urodzin autora „Trans-Atlantyku” w serii „Jubileusze” Narodowego Centrum Kultury, ukazał się poświęcony mu zbiór szkiców i esejów. Pozwalają one spojrzeć na pisarza z nowej perspektywy, przyjrzeć się ważnej dla niego relacji pisarz-czytelnik, a także przeanalizować stosowane przez niego sposoby autokreacji. Witold Gombrowicz (1904-1969) był… Czytaj dalej
W swoim najnowszym komiksie Jacek Świdziński przybliża pierwsze chwile po wkroczeniu Armii Wojska Polskiego do lewobrzeżnej Warszawy. Choć szacuje się, że do 17 stycznia 1945 r. zabudowa stolicy była zniszczona w ponad osiemdziesięciu procentach, to już tego dnia do miasta zaczęli wracać dawni mieszkańcy. Autor wielokrotnie nagradzanego komiksu… Czytaj dalej
Książka napisana przez córkę artystów przybliża życie i twórczość słynnych polskich ilustratorów, których prace znają całe pokolenia czytelników. Przypomina, że przygotowywali także poruszające i nagradzane na świecie plakaty i należeli do barwnego artystycznego świata PRL. Janusz Stanny i Teresa Wilbik przez całe życie związani byli z Warszawą. Dzielili… Czytaj dalej
Najnowsza publikacja Muzeum Warszawy to wybór 77 utworów, które opowiadają o stolicy. Składają się na niego ballady uliczne, piosenki kabaretowe, estradowe, utwory punkowe i rapowe. Najstarszy tekst pochodzi z końca XVIII wieku, a najnowszy z 2023 roku. Jaki obraz Warszawy wyłania się z tego zbioru? Bartek Chaciński, Jacek… Czytaj dalej
Na scenie spędziła niemal 70 lat – sens jej życiu nadawał teatr i wiara. Krystyna Feldman została zapamiętana z brawurowej roli Nikifora, a także wielu kreacji drugoplanowych. Po wielu latach podróżowania po Polsce osiadła w ukochanym Poznaniu, w którym odnalazła kochający dom – kultywujący pamięć o niej do… Czytaj dalej