„Każdy trup to głośno mówi i wy też bądźcie gotowi, bo ani się spodziejecie, kiedy do grobu wpadniecie” – tak w imieniu zmarłego śpiewali czuwający przy jego ciele. Pieśni pogrzebowe to ważna część polskiej ludowej tradycji, ale – niestety – już zanikająca. Od zapomnienia ratują je Olga Kozieł, Paweł Grochocki i Paweł Odorowicz.
Transkrypcja podcastu do pobrania pod tekstem poniżej.
Dawniej na polskich wsiach pogrzeb był wydarzeniem angażującym całą społeczność. Ciało czekało na pochówek w domu rodzinnym, a mieszkańcy wsi zbierali się przy nim, żeby wesprzeć pogrążonych w żałobie. Mieszkańcy wsi pomagali rodzinie zmarłego w codziennych zadaniach, a śpiewacy wykonywali pieśni pogrzebowe. Posłuchajcie o tej tradycji w naszym podcaście.
Pieśni pogrzebowe są utworami różnorodnymi. Mogą być pożegnaniem zmarłego z bliskimi i całym światem. Niektóre zawierają rady i ostrzeżenia dla tych, którzy jeszcze żyją. Co innego śpiewa się nad grobem młodych, a co innego, gdy umrze osoba o wysokim statusie we wsi. Ponieważ pogrzeby na wsiach coraz bardziej przypominają te miejskie, zapotrzebowanie na śpiewaków pogrzebowych jest coraz mniejsze. Ci, którzy kultywują te tradycje, często nie mają komu przekazać swojej wiedzy. Dlatego laureaci Grand Prix Festiwalu „Nowa Tradycja”, Olga Kozieł (śpiew), Paweł Grochocki (śpiew) i Paweł Odorowicz (altówka), nagrali płytę „Pieśni przejścia” i zrealizowali projekt o tym samym tytule.
Projekt „Pieśni przejścia” to cykl warsztatów i koncertów tradycyjnych ludowych pieśni zrealizowany w okolicach Łodzi. Został dofinansowany z tegorocznej edycji programu Narodowego Centrum Kultury, EtnoPolska. Program stawia sobie za cel wzmacnianie tożsamości kulturowej i uczestnictwa w kulturze na poziomie lokalnym i regionalnym.
Z tego odcinka podcastu dowiecie się między innymi:
Dawne pieśni pogrzebowe wykonuje także śpiewak i etnomuzykolog, Adam Strug. 16 listopada artysta weźmie udział w wyjątkowym widowisku podczas II Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Europy Środkowo-Wschodniej EUFONIE. Spektakl „Pieśni o śmierci” łączy szesnastowieczne pieśni z monodramem na podstawie tekstu „Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” w interpretacji Jana Frycza.
Pieśni przejścia – Olga Kozieł, Paweł Grochocki, Paweł Odorowicz – transkrypcja podcastu
Fot. Magdalena Miszewska
Animacja lokalnej kultury pełni wiele funkcji. Może być praktyką rozwijającą aktywne uczestnictwo w kulturze, czynnikiem zmiany społecznej, generatorem zrównoważonego rozwoju. Może być też narzędziem tworzenia struktur umożliwiających pełną i autentyczną partycypację. Jest bowiem zorientowana na budowanie poziomych relacji międzyludzkich, które są podstawą współpracy i budują kapitał społeczny. O… Czytaj dalej
Odczucie nierównego traktowania jest powszechne wśród osób pracowniczych i dyrektorskich w samorządowych instytucjach kultury, a także wśród osób artystycznych, aktywistycznych i freelancerskich pracujących w obszarze kultury. W przypadku instytucji kultury, ich pracowników i pracowniczek, udowodnić tezę o nierównym traktowaniu przez państwo jest stosunkowo łatwo. Instytucje kultury i osoby… Czytaj dalej
W ostatnim odcinku cyklu o języku niewykluczającym rozmawiamy o feminatywach, rodzaju neutralnym oraz formach językowych niewskazujących na płeć. Opowiada o nich Mateusz Adamczyk, który tym razem wcielił się w rolę gościa. Zapraszamy do wysłuchania rozmowy, w której zastanawiamy się nad feminatywami z perspektywy języka oraz kulturowych uwarunkowań. Czytaj dalej
W kolejnym podcaście o języku włączającym rozmawiamy o komunikacji z osobami starszymi. Czym jest „ageizm językowy” i na czym polega „dziadurzenie”? O tym usłyszą Państwo w rozmowie Mateusza Adamczyka z Magdaleną Małgorzatą Skrzydlewską – specjalistką w zakresie komunikacji społecznej, trenerką, animatorką społeczną, prezeską Stowarzyszenia Forum 4 Czerwca. Czytaj dalej
W czwartym odcinku cyklu o języku włączającym Mateusz Adamczyk rozmawia z dziennikarzem i publicystą Marcinem Dzierżanowskim, współautorem poradnika „Jak mówić i pisać o osobach LGBT+”. W podcaście zastanawiamy się, jakie określenia związane z orientacją seksualną i tożsamością płciową są najwłaściwsze, a jakie powinny odejść do lamusa. Cykl… Czytaj dalej
Album przygotowany przez Narodowe Archiwum Cyfrowe zawiera ponad 500 zdjęć, które zapraszają do odkrywania świata, po którym do dziś prawie nie ma śladu. Zapisane na fotografiach Kresy zaskakują swoją różnorodnością i naturalnym pięknem. „Kresy. Fotografie z Narodowego Archiwum Cyfrowego” to znacznie poszerzona wersja albumu wydanego przez NAC w… Czytaj dalej