Przejdź do treściPrzejdź do stopki strony
Strona główna Edukacja Jaszowiec. Zapomniana nowoczesność

Jaszowiec. Zapomniana nowoczesność

Aleksandra Galant 9 kwietnia 2024
Jaszowiec. Zapomniana nowoczesność

Modernistyczna dzielnica wypoczynkowa, która powstała w Ustroniu w latach 60. i 70, została sportretowana w filmie dokumentalnym. Twórcy filmu, dzięki udziałowi ekspertów z wielu dyscyplin, poszukują odpowiedzi na pytanie o unikatowość tego projektu, a także o to jak postrzegamy dziś architektoniczne dziedzictwo PRL.

Film opowiada o ośrodku wczasowym, który zrealizowano w latach 1961-1970 według projektu Jerzego i Zygmunta Winnickich oraz Ireny i Czesława Kotelów. W plebiscycie tygodnika „Polityka” z 1970 r. znalazł się wśród trzynastu najlepszych realizacji architektonicznych 25-lecia PRL.

Dzielnica miała być centrum wypoczynkowym dla pracowników pobliskich zakładów przemysłowych. Siedemnaście budynków wtapia się w krajobraz Doliny Jaszowca, nie niszcząc górskiej przyrody. Projekt został przygotowany w duchu powojennego modernizmu z niezwykłą dbałością o detale. Osiedle miało własne centrum handlowo-usługowe, pocztę, a nawet ambulatorium.

W filmie wystąpił Marcin Wojdak, od lat dokumentujący architekturę wypoczynkową PRL, z którym rozmawialiśmy przy okazji wystawy jego prac.

Jak mówi pomysłodawca i współreżyser filmu Mateusz Bielesz, w latach 70. w Jaszowcu wypoczywać chciał każdy. Kres świetności obiektu położyły czasy transformacji oraz późniejsza prywatyzacja. Budynki przeszły w prywatne ręce, a nowi właściciele postanowili zmodernizować je według własnego uznania. W ten sposób przepadły m.in. monumentalne zdobienia i mozaiki. Naruszone zostały także unikatowe w skali kraju architektoniczne bryły.

O architektonicznym dziedzictwie PRL rozmawialiśmy z Anną Cymer przy okazji premiery jej książki poświęconej temu zagadnieniu.

Film „Jaszowiec. Zapomniana nowoczesność” w reżyserii Romana Kałuży-Wierzchosławskiego, to opowieść o atmosferze lat 60. i 70., ówczesnych założeniach urbanistycznych i architektonicznych, a także „niechcianym” dziedzictwie, które ze względu na nieodpowiednie traktowanie, odchodzi do przeszłości.

W Audycjach Kulturalnych o filmie opowiedział Mateusz Bielesz – pomysłodawca oraz współreżyser filmu, a także prezes Fundacji Zielone Konie.

Zdjęcia: Fundacja Zielone Konie / fot. Kamil Śliwka

 

Audycje Kulturalne są projektem realizowanym przez Narodowe Centrum Kultury.

Inne odcinki z tej kategorii

Kultura lokalnie skuteczna

Kultura lokalnie skuteczna

Animacja lokalnej kultury pełni wiele funkcji. Może być praktyką rozwijającą aktywne uczestnictwo w kulturze, czynnikiem zmiany społecznej, generatorem zrównoważonego rozwoju. Może być też narzędziem tworzenia struktur umożliwiających pełną i autentyczną partycypację. Jest bowiem zorientowana na budowanie poziomych relacji międzyludzkich, które są podstawą współpracy i budują kapitał społeczny. O… Czytaj dalej

Kultura na marginesie. Dlaczego państwo polskie dyskryminuje instytucje kultury?

Kultura na marginesie. Dlaczego państwo polskie dyskryminuje instytucje kultury?

Odczucie nierównego traktowania jest powszechne wśród osób pracowniczych i dyrektorskich w samorządowych instytucjach kultury, a także wśród osób artystycznych, aktywistycznych i freelancerskich pracujących w obszarze kultury. W przypadku instytucji kultury, ich pracowników i pracowniczek, udowodnić tezę o nierównym traktowaniu przez państwo jest stosunkowo łatwo. Instytucje kultury i osoby… Czytaj dalej

Ojczysty nieoczywisty. Płeć w języku

Ojczysty nieoczywisty. Płeć w języku

W ostatnim odcinku cyklu o języku niewykluczającym rozmawiamy o feminatywach, rodzaju neutralnym oraz formach językowych niewskazujących na płeć. Opowiada o nich Mateusz Adamczyk, który tym razem wcielił się w rolę gościa. Zapraszamy do wysłuchania rozmowy, w której zastanawiamy się nad feminatywami z perspektywy języka oraz kulturowych uwarunkowań. Czytaj dalej

Ojczysty nieoczywisty. Język wobec osób starszych

Ojczysty nieoczywisty. Język wobec osób starszych

W kolejnym podcaście o języku włączającym rozmawiamy o komunikacji z osobami starszymi. Czym jest „ageizm językowy” i na czym polega „dziadurzenie”? O tym usłyszą Państwo w rozmowie Mateusza Adamczyka z Magdaleną Małgorzatą Skrzydlewską – specjalistką w zakresie komunikacji społecznej, trenerką, animatorką społeczną, prezeską Stowarzyszenia Forum 4 Czerwca. Czytaj dalej

Ojczysty nieoczywisty. Język wobec osób LGBT+

Ojczysty nieoczywisty. Język wobec osób LGBT+

W czwartym odcinku cyklu o języku włączającym Mateusz Adamczyk rozmawia z dziennikarzem i publicystą Marcinem Dzierżanowskim, współautorem poradnika „Jak mówić i pisać o osobach LGBT+”. W podcaście zastanawiamy się, jakie określenia związane z orientacją seksualną i tożsamością płciową są najwłaściwsze, a jakie powinny odejść do lamusa. Cykl… Czytaj dalej