„Budynki rodem z filmów science fiction” – tak często określa się projekty wrocławskiego architekta, które można lepiej poznać na wystawie w Muzeum Architektury. Kuratorzy przypominają, że sam autor nie lubił „kosmicznych” porównań, bo tworzone przez niego bryły miały być praktyczne, użyteczne i pozwalające na życie zgodnie z naturą.
Transkrypcja podcastu do pobrania pod tekstem poniżej.
Witold Lipiński (1923-2005) był architektem, urbanistą, profesorem Politechniki Wrocławskiej z wojennym doświadczeniem służby m.in. w Armii Krajowej. Już od lat szkolnych interesowały go nauki przyrodnicze, miał także licencję pilota szybowca. Co istotne, wszystkiego jego doświadczenia i pasje znalazły odzwierciedlenie w architekturze, którą tworzył i promował.
Pierwsze kroki jako architekt stawiał, biorąc udział w projektowaniu Kościuszkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej, socrealistycznego wrocławskiego osiedla, skupionego wokół placu Kościuszki. Niezwykle ważnym wątkiem w jego twórczości była tzw. architektura ekologiczna (w latach 70. z jego inicjatywy powstała we Wrocławiu Szkoła Architektury Bioklimatycznej), która pozwalała projektować budynki harmonijnie współistniejące z otaczającą przyrodą. Miało to wpływać na estetykę brył, ale także na ich funkcjonalność. Projektowane przez niego domy były wzbogacone o szklarnie, które pozwalały m.in. na uprawianie warzyw.
Tytuł wystawy: „Kształt marzeń. Architektura Witolda Lipińskiego” nawiązuje do wyznawanej przez niego zasady zrywania ze sztywnymi wytycznymi i budowaniem typu „kopiuj-wklej”, typowym szczególnie dla epoki Gierka w latach 70. XX w.
O architekturze polskiej w latach 1945-1989 można posłuchać w rozmowie z Anną Cymer.
Największą sławę przyniósł mu projekt obserwatorium na szczycie Śnieżki w Karkonoszach. Budynek został wpisany do rejestru zabytków województwa dolnośląskiego. Szkic pomogły mu udoskonalić loty szybowcem nad górami i możliwość spojrzenia na tę przestrzeń z góry.
Lipiński projektował także ośrodki wypoczynkowe: dla Politechniki Wrocławskiej w Ustce czy huty Legnica w Rokitkach. Brutalistyczne, betonowe budynki nie zawsze spotykały się z uznaniem, a także odpowiednią konserwacją, czego przykładem są szczególnie domki w Rokitkach.
Kuratorzy zgromadzili na wystawie nie tylko projekty i rysunki Lipińskiego oraz współczesne zdjęcia pokazujące ich realizacje, ale także ceramiczne modele obiektów, wykonane przez artystów Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu.
Wystawę „Kształt marzeń. Architektura Witolda Lipińskiego” można oglądać w Muzeum Architektury do 31 marca 2024 r. W Audycjach Kulturalnych opowiedział o niej jej Michał Duda – współkurator i dyrektor Muzeum Architektury.
Zdjęcia: Muzeum Architektury / fot. Jerzy Wypych.
„W architekturze warto marzyć” – twórczość Witolda Lipińskiego – transkrypcja podcastu
Była nie tylko wybitną i zasłużoną badaczką i historyczką sztuki, ale także miłośniczką kolorów, wzorów i ponadczasowego piękna. Najnowsza wystawa w Muzeum Narodowym we Wrocławiu przybliża postać Ireny Huml i zaprasza do odwiedzenia jej garderoby. Irena Huml (1928-2015) była wybitną polską historyczką i krytyczką sztuki. Jej obszarami zainteresowań… Czytaj dalej
W przestrzeni Kordegardy do 30 marca można oglądać wystawę, która przywołuje wystawienniczy debiut Magdaleny Abakanowicz. Po 65 latach, w tym samym miejscu, w dużym stopniu udało się odtworzyć wystawę z 1960 roku. W Audycjach Kulturalnych o początkach drogi twórczej Magdaleny Abakanowicz opowiada Marta Kowalewska – współkuratorka wystawy,… Czytaj dalej
Dla Krakowskiego Zakładu Witrażów S.G. Żeleński tworzyli wybitni rzemieślnicy oraz projektanci, m.in. Stanisław Wyspiański czy Józef Mehoffer. Prace firmy, o której opowiada wystawa w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej, oglądać można w wielu zakątkach kraju – przez lata zamawianie realizacji właśnie u Żeleńskiego było wręcz patriotycznym obowiązkiem. Wystawa pt. „Światłem Malowanie. Witraże… Czytaj dalej
Książka napisana przez córkę artystów przybliża życie i twórczość słynnych polskich ilustratorów, których prace znają całe pokolenia czytelników. Przypomina, że przygotowywali także poruszające i nagradzane na świecie plakaty i należeli do barwnego artystycznego świata PRL. Janusz Stanny i Teresa Wilbik przez całe życie związani byli z Warszawą. Dzielili… Czytaj dalej
Prace jednego z najważniejszych europejskich awangardzistów można do 2 lutego oglądać w warszawskiej Kordegardzie. W przestrzeni galerii znalazły się 24 prace Władysława Strzemińskiego, pozwalające prześledzić jego artystyczną drogę. To rysunki, litografie oraz obrazy ze zbiorów instytucjonalnych i prywatnych. W Audycjach Kulturalnych o życiorysie i sztuce Strzemińskiego opowiada… Czytaj dalej
Przez 35 lat etatowo przygotowywał zdjęcia do propagandowego tygodnika „Przyjaźń”, przez co jego twórczość popadła w zapomnienie. Zostawił po sobie kilkadziesiąt tysięcy klisz i zdjęć, które udowadniają, że poza zleconymi pracami, z dużą wrażliwością obserwował rzeczywistość wokół siebie. Jego prace przypomina stołeczny Dom Spotkań z Historią. Romuald Broniarek… Czytaj dalej